Zorg dragen voor een dierbare is heel betekenisvol, maar zelden gemakkelijk. De zware emotionele en fysieke eisen van mantelzorg kunnen leiden tot depressie. Het is belangrijk om de oorzaken hiervan te begrijpen om het op de juiste manier aan te pakken.
Waarom mantelzorg tot depressie kan leiden
Een belangrijke factor is het gebrek aan slaap. Mantelzorgers moeten vaak ook ’s nachts beschikbaar zijn voor mensen met dementie. Chronisch slaapgebrek tast het denkvermogen en de emotionele balans aan, wat het risico op depressieve symptomen verhoogt.
Daarnaast komt goede voeding vaak in het gedrang. Door de drukte vergeten mantelzorgers hun eigen maaltijden of kiezen ze voor ongezonde voeding. Ook beweging schiet er vaak bij in, terwijl regelmatige lichaamsbeweging essentieel is voor de mentale gezondheid. Gebrek aan tijd en energie maakt het moeilijk om fysiek actief te blijven, wat stress en depressie kan verergeren.
Verminderde sociale contacten leiden tot eenzaamheid, wat mentale klachten versterkt. Financiële zorgen, zoals het combineren van werk en mantelzorg, verhogen ook het risico op angst en depressie. Sommige mantelzorgers grijpen naar ongezonde manieren om emoties te beheersen, zoals roken of alcohol.
De invloed van persoonlijke kenmerken
Kenmerken van de mantelzorger spelen een grote rol in hoe stress en depressie zich ontwikkelen. Leeftijd, geslacht en de relatie met de persoon met dementie zijn allemaal van invloed op de mate van stress en depressie die wordt ervaren. Oudere mantelzorgers kunnen zelf fysieke beperkingen ervaren, terwijl jongere mantelzorgers moeite hebben met het combineren van werk en zorg.
Persoonlijkheid speelt ook mee. Empathische of perfectionistische personen kunnen zich extra verantwoordelijk voelen en sneller uitgeput raken, en daardoor een groter risico lopen op het ontwikkelen van een depressie.
Hoe het in de loop der tijd verergert
Onderzoek laat zien dat depressie bij (vooral oudere) mantelzorgers vaak toeneemt na de diagnose van dementie. De eerste shock kan omslaan in langdurige stress en uiteindelijk in chronische depressie.
Naarmate de dementie vordert, nemen de zorgbehoeften toe. Dit leidt tot steeds grotere uitdagingen, zoals gedragsproblemen en afhankelijkheid. Deze toenemende belasting zorgt voor een vicieuze cirkel van stress en depressie, die het moeilijker maakt om goed voor iemand te blijven zorgen.
De emotionele pijn om een dierbare langzaam te verliezen aan dementie kan enorm zwaar wegen, en gevoelens van rouw en machteloosheid versterken.
Hoe ermee om te gaan
Erkenning van de lange termijngevolgen is cruciaal. Een holistische aanpak – met gezondheidschecks, een gebalanceerde levensstijl en voldoende ondersteuning – kan het welzijn van de mantelzorger verbeteren. Je kunt pas goed voor een ander zorgen als je eerst goed voor jezelf zorgt. Bedenk dat jouw gevoel ook telt en dat je er niet alleen voor staat.
Wees niet bang om hulp te vragen of taken te delegeren aan anderen. Open communicatie met familie of professionals is de eerste stap. Taken zoals boodschappen doen of vervoer kunnen gemakkelijk gedeeld worden. Tools zoals gedeelde agenda’s of takenlijsten maken dit eenvoudiger.
De Coachi-app voor iPhone of Android kan hierbij ondersteuning bieden. Deze app bevat een speciaal programma voor mantelzorgers van mensen met dementie, met hulpmiddelen om zorgtaken te organiseren, gezondheid bij te houden en persoonlijke ondersteuning te krijgen, alles gericht op het verlichten van de zorg en het beschermen van de mentale gezondheid.
